فصل اول: مبانی فناوری شبکه

شبکه چیست؟

کارت شبکه و کابل شبکه: مبانی برای ایجاد یک شبکه

پیش از آنکه به موضوع شبکه‌ها بپردازیم، لازم است تا با اجزای اصلی یک شبکه آشنا شویم: کارت شبکه و کابل شبکه.

کارت شبکه (Network Interface Card یا NIC):

کارت شبکه یک قطعه سخت‌افزاری است که به کامپیوتر امکان می‌دهد تا به شبکه متصل شود. این کارت ممکن است به صورت یک قطعه جداگانه در کامپیوتر نصب شده یا به‌طور مستقیم بر روی مادربورد تعبیه شده باشد. کارت‌های شبکه داده‌های کامپیوتر را به فرمتی تبدیل می‌کنند که بتوانند از طریق شبکه ارسال شوند. هر کارت شبکه دارای یک آدرس منحصر به فرد به نام آدرس مک (MAC Address) است که برای شناسایی دستگاه در شبکه استفاده می‌شود.

• • کارت شبکه سیمی: این نوع کارت‌ها از طریق کابل (مانند کابل اترنت) به شبکه متصل می‌شوند و اغلب در شبکه‌های محلی (LAN) استفاده می‌شوند.
  • کارت شبکه بی‌سیم: این کارت‌ها به دستگاه‌ها امکان می‌دهند که به صورت بی‌سیم (از طریق Wi-Fi) به شبکه متصل شوند. کارت‌های شبکه بی‌سیم معمولاً در لپ‌تاپ‌ها، تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها وجود دارند و برای شبکه‌هایی که نیاز به تحرک بیشتری دارند مناسب‌تر هستند.

کابل شبکه:

کابل شبکه، رسانه فیزیکی است که داده‌ها را بین دستگاه‌ها در یک شبکه منتقل می‌کند. رایج‌ترین نوع کابل‌ها شامل کابل مسی (مانند کابل اترنت) و کابل فیبر نوری است. کابل‌های مسی بیشتر در شبکه‌های خانگی و اداری استفاده می‌شوند زیرا هزینه کم و نصب آسانی دارند. کابل‌های فیبر نوری داده‌ها را با پالس‌های نوری منتقل می‌کنند و برای شبکه‌هایی با نرخ انتقال بالا و فواصل طولانی مناسب‌تر هستند، زیرا در برابر اختلالات کمتر آسیب پذیرند.

ترکیب کارت شبکه و کابل شبکه به کامپیوترها و دستگاه‌های دیگر امکان می‌دهد که داده‌ها را از طریق اتصالات فیزیکی به اشتراک بگذارند.

یک شبکه شامل دو یا چند کامپیوتر است که به یکدیگر متصل شده اند تا منابع را به اشتراک بگذارند، داده ها را مبادله کنند و ارتباطات را فعال کنند. این اتصالات را می توان به صورت فیزیکی از طریق کابل (مانند کابل مسی، فیبر نوری) یا به صورت بی سیم (مانند Wi-Fi، بلوتوث) برقرار کرد. شبکه ها از نظر اندازه و پیچیدگی متفاوت هستند، از شبکه های خانگی ساده تا اینترنت جهانی.

بلوتوث به لپ تاپ خود وصل کرده و چند عکس را انتقال می دهیم  با این کار یک شبکه شخصی تشکیل داده ایم. شبکه های کامپیوتری، مجموعه ای از کامپیوتر های مستقل و متصل به یکدیگرند که با یکدیگر ارتباط داشته و تبادل اطلاعات می کنند. مستقل بودن کامپیوترها بدین معناست که هرکدام دارای واحدهای کنترلی و پردازشی مجزا بوده و بود و نبود یکی بر دیگری تاثیرگذار نیست.

ارتباطات داده‌ها

ارتباط داده به فرآیند انتقال و دریافت داده بین دو یا چند دستگاه از طریق یک کانال ارتباطی اشاره دارد. این شامل تبدیل داده ها به سیگنال هایی است که می توانند منتقل شوند و سپس آن سیگنال ها را در انتهای گیرنده رمزگشایی می کند. ارتباط موثر داده ها مستلزم استفاده از پروتکل های مناسب، تکنیک های رمزگذاری و دستگاه های سخت افزاری است.

سیستم‌های ارتباطات داده‌ها از چندین جزء تشکیل شده‌اند که با همکاری یکدیگر انتقال داده را ممکن می‌سازند. این اجزا عبارتند از:

1. فرستنده: دستگاه یا سیستمی که انتقال داده را آغاز می‌کند. این می‌تواند یک کامپیوتر، گوشی هوشمند یا هر دستگاه دیگری باشد که اطلاعات را ارسال می‌کند.

2. گیرنده: دستگاه یا سیستمی که داده‌های ارسال‌شده را دریافت می‌کند. گیرنده می‌تواند یک سرور، کامپیوتر شخصی یا هر دستگاهی باشد که قادر به دریافت و پردازش اطلاعات است.

3. رسانه/کانال انتقال: مسیر فیزیکی که از طریق آن داده‌ها منتقل می‌شوند. این مسیر می‌تواند شامل کابل‌های مسی، فیبر نوری یا اتصالات بی‌سیم مانند Wi-Fi و بلوتوث باشد.

4. پروتکل: مجموعه‌ای از قوانین و استانداردها که انتقال و دریافت داده‌ها را تنظیم می‌کنند. پروتکل‌ها تضمین می‌کنند که فرستنده و گیرنده می‌توانند به طور مؤثر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. مثال‌هایی از پروتکل‌ها شامل TCP/IP، HTTP و FTP است.

5. مودم: مخفف “مدولاتور-دمودولاتور”، دستگاهی که سیگنال‌های دیجیتال را به سیگنال‌های آنالوگ برای انتقال تبدیل می‌کند و برعکس. مودم‌ها امکان ارتباط بین شبکه‌های دیجیتال و خطوط تلفن آنالوگ را فراهم می‌کنند.

انواع انتقال داده‌ها

انتقال داده‌ها می‌تواند به دو روش اصلی انجام شود:

1. انتقال سریال: در این روش، داده‌ها بیت به بیت از طریق یک کانال ارتباطی واحد منتقل می‌شوند. انتقال سریال معمولاً برای ارتباطات راه دور استفاده می‌شود و اگرچه سرعت کمتری نسبت به انتقال موازی دارد، اما قابل اعتمادتر است. مثال‌هایی از انتقال سریال شامل USB و ارتباطات RS-232 است.

   

2. انتقال موازی: در انتقال موازی، چندین بیت به صورت همزمان از طریق کانال‌های ارتباطی جداگانه منتقل می‌شوند. این روش امکان انتقال سریع‌تر داده‌ها را فراهم می‌کند اما در فواصل طولانی بیشتر در معرض خطا قرار می‌گیرد. انتقال موازی معمولاً در ارتباطات داخلی دستگاه‌ها مانند اتصالات بین پردازنده و حافظه استفاده می‌شود.
   

توضیحات تکمیلی

• اهمیت پروتکل‌ها: بدون وجود پروتکل‌ها، دستگاه‌های مختلف نمی‌توانند به طور مؤثر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، زیرا ممکن است داده‌ها را به روش‌های متفاوتی تفسیر کنند.

• نقش مودم در ارتباطات: مودم‌ها نقش حیاتی در تبدیل سیگنال‌ها دارند، به ویژه در ارتباطات اینترنتی که نیاز به تبدیل سیگنال‌های دیجیتال به آنالوگ و بالعکس است.

• مزایا و معایب انتقال سریال و موازی:

  • انتقال سریال: به دلیل استفاده از یک کانال، هزینه کمتری دارد و مناسب برای فواصل طولانی است. اما سرعت آن ممکن است برای برخی کاربردها کافی نباشد.

  • انتقال موازی: سرعت بالاتری دارد زیرا داده‌ها به صورت همزمان منتقل می‌شوند، اما هزینه بیشتری دارد و برای فواصل کوتاه مناسب‌تر است.

    

اهمیت قوانین / پروتکل ها

تصور کنید شبکه مانند یک جامعه بزرگ از مردم است که می خواهند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. در این جامعه، راه‌های مختلفی وجود دارد که افراد اطلاعات را به اشتراک می‌گذارند: مستقیماً چهره به چهره، از طریق نامه، تماس تلفنی یا حتی از طریق رسانه‌های دیجیتال مانند ایمیل و شبکه‌های اجتماعی. هر یک از این اشکال ارتباطی قوانین خاص خود را دارد که برای موفقیت ارتباط باید رعایت شود. ما این قوانین را پروتکل می نامیم.

برای درک اهمیت قوانین یا پروتکل ها در ارتباطات، اجازه دهید به دو مثال از ارتباطات بین فردی نگاه کنیم:

• مکالمه: وقتی دو نفر با هم گفتگو می کنند، قوانین نانوشته ای وجود دارد که رعایت می شود. به عنوان مثال، یک نفر گوش می دهد در حالی که دیگری صحبت می کند. آن‌ها از زبان مشترک استفاده می‌کنند و به نشانه‌های اجتماعی توجه می‌کنند تا بفهمند چه موقع صحبت کردن یا پرسیدن سؤال مناسب است. این قوانین کمک می کند تا از سوء تفاهم جلوگیری شود و اطمینان حاصل شود که پیام به درستی منتقل می شود.
• نامه: هنگام نوشتن نامه، قراردادهای رسمی وجود دارد که باید رعایت شود، مانند قالب نامه، سلام، بدنه و نتیجه. همچنین فرستنده باید آدرسی را ارائه کند تا نامه به درستی تحویل داده شود. این پروتکل ها تضمین می کنند که نامه توسط گیرنده درک شده و به طور مناسب به آن پاسخ داده می شود.

در هر دو مثال، پروتکل‌ها با ارائه چارچوبی که در آن افراد درگیر بتوانند با یکدیگر تعامل داشته باشند، ارتباط را تسهیل می‌کنند. بدون این قوانین، ارتباطات بی نظم، ناکارآمد و اغلب ناموفق خواهد بود.

انتقال به شبکه ها

در دنیای شبکه‌ها، پروتکل‌ها نیز نقش مهمی دارند. یک شبکه از دستگاه های مختلفی تشکیل شده است که برای تبادل اطلاعات با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. برای اینکه این ارتباط به خوبی کار کند، همه دستگاه ها باید از پروتکل های مشترک استفاده کنند. این پروتکل ها نحوه ارسال، دریافت و تفسیر داده ها را مشخص می کنند، مشابه زبان در ارتباطات انسانی.

به عنوان مثال، پروتکل اینترنت (IP) نحوه انتقال بسته های داده از یک دستگاه به دستگاه دیگر را تنظیم می کند. پروتکل کنترل انتقال (TCP) تضمین می کند که بسته های داده به ترتیب صحیح می رسند و هیچ داده ای از بین نمی رود. بدون چنین پروتکل هایی، ارتباطات دیجیتالی که ما می دانیم امکان پذیر نخواهد بود.

با استفاده از این قیاس، امیدوارم بتوانید مفهوم و عملکرد اساسی شبکه ها و همچنین نقش قوانین و پروتکل ها را در ارتباطات دیجیتال بهتر درک کنید.

انواع شبکه

شبکه های شخصی / Private Area Network: این نوع شبکه کوچکترین نوع شبکه است و برای اتصال دستگاه های شخصی مانند لپ تاپ، تبلت، تلفن هوشمند و چاپگر در محدوده چند متری استفاده می شود.

شبکه های محلی / Local Area Network: یک LAN رایانه ها و دستگاه ها را در یک منطقه جغرافیایی محدود مانند یک خانه، دفتر یا مجتمع ساختمان به هم متصل می کند. رایانه ها، چاپگرها و سایر دستگاه ها در یک LAN می توانند به اشتراک گذاری فایل ها، چاپ و دسترسی به اینترنت را به اشتراک بگذارند.

شبکه های شهری / Metropolitan Area Network: این نوع شبکه بزرگتر از LAN است و در یک محدوده جغرافیایی بزرگتر مانند یک شهر یا محله استفاده می شود. MAN ها اغلب توسط شرکت های بزرگ، دانشگاه ها و سازمان های دولتی برای اتصال چندین LAN به یکدیگر استفاده می شوند. فناوری های رایج در این نوع شبکه شامل اترنت، فیبر نوری و WiMAX هستند.

شبکه های گسترده Wide Area Network: شبکه های WAN مناطق جغرافیایی بزرگی، اغلب کشورها یا قاره ها را در بر می گیرند و شبکه های LAN ها, MAN ها و سایر شبکه ها را به یکدیگر متصل می کنند. شبکه اینترنت جهانی (Internet) بزرگترین شبکه موجود است و شامل تمام شبکه های کامپیوتری در سراسر جهان می شود. اینترنت یک نمونه از WAN است.

شبکه دانشگاهی (Campus Area Network): یک CAN معمولا یک محوطه دانشگاه، یک مجتمع اداری بزرگ، یا یک بیمارستان با چندین ساختمان را پوشش می دهد. اندازه آن معمولا از 1 تا 5 کیلومتر است. اتصال چندین LAN :یک CAN چندین شبکه محلی (LAN) را که در ساختمان های مختلف یک محوطه قرار دارند به هم متصل می کند.

از آنجایی که شبکه LAN رایج ترین شکل شبکه است، در این کتاب بر روی LAN تمرکز کرده و شبکه و اهمیت پروتکل های مختلف را بررسی خواهیم کرد.

(LAN (Local Area Network

خوب، حالا بیایید به مفهوم LAN، یک شبکه محلی برویم. یک شبکه محلی مانند یک جامعه یا محله کوچک را تصور کنید که همه ساکنان آن یکدیگر را می شناسند و می توانند مستقیماً با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. در دنیای شبکه های کامپیوتری، LAN مجموعه ای از رایانه ها و سایر دستگاه ها است که در یک منطقه جغرافیایی نسبتاً کوچک مانند یک خانه، یک دفتر یا شاید یک ساختمان مدرسه با هم شبکه شده اند.

LAN چیست و چرا از آن استفاده می شود؟

یک شبکه محلی به دستگاه های موجود در این منطقه محدود اجازه می دهد تا داده ها، منابعی مانند چاپگرها یا فایل ها و دسترسی به اینترنت را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. چرا این مفید است؟ خوب، به یک دفتر فکر کنید: شما نمی خواهید هر کارمندی چاپگر یا اتصال اینترنتی خود را داشته باشد. اگر این منابع به اشتراک گذاشته شوند کارآمدتر و مقرون به صرفه تر است. یک LAN دقیقاً این اجازه را می دهد – محیطی را ایجاد می کند که در آن ارتباط و اشتراک منابع آسان و کارآمد است.

کجا از شبکه LAN استفاده می شود؟

می‌توانید شبکه‌های محلی را در هر کجا که نیاز به شبکه‌سازی امن و کارآمد دستگاه‌ها وجود دارد، بیابید. این می تواند در یک دفتر کوچک، در یک مدرسه، در خانه یا حتی در کافه هایی باشد که Wi-Fi رایگان به کلاینت‌ها خود ارائه می دهند. این شبکه ها به یک منطقه کوچک محدود می شوند و آنها را برای این محیط ها ایده آل می کند.